Hoewel een meerderheid van de verkiesbare partijen in Nederland wel voor een vorm van wiet legaliseren is, komt het er toch nog steeds niet van. Wat houdt ons tegen om wiet te legaliseren? Is het de kans op toenemende criminaliteit? Het gevaar voor de volksgezondheid? Of gaan we de strijd aan met wat er in de Bijbel staat? Tijd om de standpunten van politieke partijen te vergelijken om te zien waar we op wachten.
In 2006 deed er voor het eerst een partij mee met de Tweede Kamerverkiezingen die met name gericht was op wiet legalisatie. Partij Groenvrij haalde helaas niet genoeg stemmen om in de Tweede Kamer terecht te komen. Maar een politieke partij hoeft natuurlijk niet bekend te staan om haar voornemen wiet legaal te maken. Er zijn namelijk tal van partijen die in hun standpunten een vorm van legalisatie opnemen. Het meerendeel is zelfs vóór een vorm van legalisatie! In de landelijke stemwijzer zie je deze vraag dan ook terug. Bij de stemwijzer van de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 luidde de stelling:
“Zowel inkoop als verkoop van softdrugs door coffeeshops moet legaal worden.”
Hoe staat het daar eigenlijk mee? Laten we eens naar de standpunten van de partijen kijken [1].
Partijstandpunten Softdrugs (Wiet) Legaliseren
De Partijen die vóór legaliseren zijn: D66, GroenLinks, SP, Partij van de Arbeid, Partij voor de Dieren, 50PLUS, Forum voor Democratie, BIJ1, JA21, Code Oranje, Piratenparij, Libertaire Partij, JONG, Splinter, BoerBurgerBeweging, NLBeter, Lijst Henk Krol, Trots op Nederland, U-Buntu Connected Front, Lijst30.
De volgende partijen geven duidelijk verzet tegen wiet legaliseren: PVV, CDA, ChristenUnie, SGP, DENK, NIDA, Oprecht, Jezus Leeft.
Straks zullen we de toelichtingen van de partijen erbij pakken om te zien wat de argumenten zijn voor of tegen een gereguleerd softdrugsbeleid. Alleen de zittende VVD stelt niet vóór of tegen te zijn met de volgende toelichting [1]:
VVD
Volledige legalisering speelt daarmee drugscriminelen in de hand. Tegelijkertijd is de huidige situatie waarbij verkopen van cannabis mag maar inkopen illegaal is, onhoudbaar. Voor de Nederlandse markt kijken we daarom in een experiment of cannabis voor Nederlanders legaal kan worden geproduceerd.
Toelichting Vóór Wiet Legaliseren
D66
Coffeeshops zitten in een onmogelijke spagaat. Softdrugs verkopen mag; inkopen of telen niet. Daardoor veroordelen we deze ondernemers tot het criminele circuit en wordt onnodig gezondheidsschade veroorzaakt. Dat kan zo niet langer. Daarom willen we net als in steeds meer landen softdrugs reguleren.
GroenLinks
GroenLinks wil de teelt en handel van softdrugs legaliseren, zodat de handel en kwaliteit van softdrugs beter gecontroleerd kan worden en de drugscriminaliteit afneemt. Als het aan GroenLinks ligt moeten verkopers van softdrugs een vergunning hebben en aan strenge kwaliteitseisen voldoen.
SP
Bij legalisering kunnen eisen en beperkingen worden gesteld. Kwaliteitscontroles van de softdrugs die in coffeeshops wordt aangeboden wordt mogelijk, het beperken van de gezondheidsschade moet voorop staan. Ook wordt zo voorkomen dat de georganiseerde misdaad enorm verdient aan deze handel.
Partij van de Arbeid
Het strafbaar stellen van wiet speelt de georganiseerde criminaliteit in de kaart. Door legalisering kan de criminaliteit worden verminderd en gezondheidsrisico’s worden beperkt.
Partij voor de Dieren
De Partij voor de Dieren wil het gebruik en de productie van softdrugs legaliseren. De overheid moet zorg dragen voor goede voorlichting over de gezondheidsrisico’s van het gebruik van softdrugs en er komen geen nieuwe coffeeshops in de buurt van scholen.
50PLUS
Alles wat illegaal is stimuleert criminaliteit. Er is verder geen wezenlijk verschil volgens de wetenschap tussen alcohol en softdrugs.
Forum voor Democratie
Het gedoogbeleid is mislukt: het kost de politie ontzettend veel tijd en geld, maar is volledig ineffectief. FVD wil softdrugs geleidelijk legaliseren en de kwaliteit beter controleren. We willen meer aandacht voor preventie en behandeling van drugsverslaving. Overlast willen we zwaarder bestraffen.
BIJ1
De teelt, het bezit en de verkoop van softdrugs wordt gelegaliseerd. De overheid houdt toezicht op de kwaliteit, houdt monopolies tegen en werkt aan actieve decriminalisatie van deze ondernemersbranche.
JA21
JA21 wil toewerken naar een verstandige, stapsgewijze legalisering van softdrugs.
Code Oranje
Het is niet uit te leggen dat de Coffeeshop wel mag verkopen, maar dat de inkoop illegaal is. Daarbij werkt het illegaal houden van de teelt ook nog eens de criminaliteit in de hand. Direct legaliseren/reguleren dus!
Volt
Volt wil naar een systeem zoals in Portugal. Op basis van goed onderzoek bezit, handel en productie van bepaalde drugs onder voorwaarden toestaan. Legaliseren en decriminaliseren van drugs leidt niet tot meer drugsgebruik, maar zorgt voor een betere controle van het gebruik.
Piratenpartij
Inmiddels is duidelijk dat de ‘war on drugs’ meer kwaad doet dan goed. Relatief schadelijke stoffen (alcohol, tabak) zijn legaal verkrijgbaar, terwijl we mensen opsluiten voor stoffen die veel minder risico’s met zich meebrengen. Door legaliseren kunnen we productie en handel reguleren.
Libertaire Partij
De LP wil gebruik, verkoop en productie van softdrugs en XTC decriminaliseren. Door productie en handel uit het criminele circuit te halen zorgen wij niet alleen voor meer veiligheid, het scheelt ook nog eens ontzettend veel geld.
JONG
De huidige manier van illegale inkoop zorgt voor wantoestanden en criminaliteit.
Splinter
Eens. Regulering zorgt ervoor dat we de gezondheidsrisico’s kunnen verminderen en belasting kunnen heffen over de verkoop van softdrugs. Daarnaast gaat het onzichtbare criminaliteit tegen.
BoerBurgerBeweging
Eens. Regulering zorgt ervoor dat we de gezondheidsrisico’s kunnen verminderen en belasting kunnen heffen over de verkoop van softdrugs. Daarnaast gaat het onzichtbare criminaliteit tegen.
NLBeter
Hiermee kan worden voorkomen dat deze handel in handen van criminelen valt. Tevens kan hierdoor controle plaatvinden op de kwaliteit van de aangeboden producten.
Lijst Henk Krol staat op het standpunt dat inkoop en verkoop van softdrugs toegestaan moet zijn. Er is wel voorlichting aan gebruikers nodig dat zij (ongewild) bijdragen aan de drugscriminaliteit.
Lijst Henk Krol
Huidig gedoogbeleid is wanbeleid. De verkoop van softdrugs in de coffeeshop is legaal, de aanvoer er naartoe illegaal. Bijzonder vreemd. Daarom of alles verbieden, of volledig vrijgeven. Trots op Nederland kiest voor vrijheid en logisch beleid.
Trots op Nederland
Huidig gedoogbeleid is wanbeleid. De verkoop van softdrugs in de coffeeshop is legaal, de aanvoer er naartoe illegaal. Bijzonder vreemd. Daarom of alles verbieden, of volledig vrijgeven. Trots op Nederland kiest voor vrijheid en logisch beleid.
U-Buntu Connected Front
Legalisatie moet de illegale handel in softdrugs en de daarmee gepaard gaande vormen van criminaliteit en overlast tegengaan. Bovendien kunnen hierdoor de eventuele gezondheidsrisico’s beter worden gemonitord.
Lijst30
Criminaliteit en ook het gebruik blijken te dalen in landen waar softdrugs legaal zijn. Lijst30 is voorstander van meer voorlichting. Inzet van verslavende geneesmiddelen zoals Ritalin en anti-depressiva moeten worden voorkomen, door een vrijer onderwijs, meer zingeving en ruimte voor omscholing.
Toelichting Tegen Legaliseren Softdrugs
Toegegeven, de bovenstaande standpunten zijn samen een hele waslijst. Maar realiseer je dat dit positieve geluiden zijn uit de democratie. Conservatieve en rechtse partijen scoren voor de blower minder goed. Kijk maar eens naar de toelichtingen op het standpunt tegen legalisatie van softdrugs:
PVV
Het legaliseren van drugs is slecht voor de bescherming van de volksgezondheid en de bestrijding van criminaliteit.
CDA
Het CDA vindt het juist tijd voor een hardere aanpak, dat is niet legalisering van soft- en harddrugs. Ons land is uitgegroeid tot een spil in de internationale drugshandel. Het vrijgeven van drugs gaat dit probleem niet oplossen. Integendeel, we moeten af van de normalisering van drugs.
ChristenUnie
Drugs heeft een verwoestend effect op mensen en is de motor achter de groei van de zware criminaliteit. De ChristenUnie komt op voor een drugsvrije samenleving, waarin levens van jonge mensen niet meer worden verwoest door de drugsmaffia.
SGP
Gedoogbeleid is slecht voor gebruikers en gehele maatschappij. Stoppen met gedogen, wet handhaven. Coffeeshops sluiten, legaliseren is schijnoplossing. Productie en verkoop drugs blijft strafbaar. Onderscheid tussen soft- en harddrugs moet verdwijnen. Beiden zijn verslavend en schadelijk voor gezondheid.
DENK
DENK is voor ontmoediging van het gebruik van drugs en wil dat de regering stevige campagnes voert om het gebruik van drugs te voorkomen. Zowel teelt als verkoop moeten zeer streng worden gereguleerd.
NIDA
Het beleid in Nederland rondom drugs, alcohol en gokken (ook wanneer dat gelegaliseerd is zoals met alcohol en gokken of zelfs in handen van de staat is, zoals gokken) is te veel gericht op normaliseren en zelfs promoten in plaats van ontmoedigen.
Oprecht
We zijn nu al veel te veel narco-staat geworden. Laten daarom we geen dingen doen die het mogelijk nog erger kunnen maken.
Jezus Leeft
Drugsgebruik leidt tot criminaliteit, eenzaamheid en waanzin.
Voor- en Nadelen van Softdrugs Legaliseren
Het is grappig om te zien dat de tegenpartijen omgekeerd redeneren ten opzichte van de partijen die achter legaliseren staan. Laten we de meestvoorkomende argumenten eens op een rijtje zetten.
Politieke argumenten tegen wiet legaliseren:
- Meer criminaliteit.
- Gedoogbeleid zou slecht zijn voor gebruikers en de maatschappij.
- Alle drugs zijn verslavend én schadelijk voor de gezondheid, of het nu hard- of softdrugs betreft.
- Drugs heeft een verwoestend effect op mensen.
- Ons land is (al) uitgegroeid tot een spil in de internationale drugshandel.
- Drugsgebruik hoort niet normaal te zijn.
- Legaliseren speelt de criminaliteit in de hand.
Ook zien we nogal wat meningen van partijen die niet gegrond worden met argumenten. Als bijvoorbeeld partij X wilt dat het softdrugsgebruik streng gereguleerd wordt, dan willen wij graag weten waarom.
Politieke argumenten vóór wiet legaliseren:
- Minder criminaliteit en georganiseerde drugs misdaad.
- Minder gevaar voor de volksgezondheid, door controle op producten door overheidsinstanties.
- Het gebruik blijkt te dalen in landen waar softdrugs legaal zijn.
- Meer geld naar de staatskas door accijns te heffen op alle genotsmiddelen naast alcohol en tabak (en gokken).
- Ons beeld van drugs is verwrongen: tabak en alcohol richten samen veel meer schade aan in de samenleving dan alle softdrugs bij elkaar, terwijl deze stoffen nog altijd legaal maar gereguleerd zijn.
- Verkopers van softdrugs moeten een vergunning verdienen.
- Het gedoogbeleid kan niet langer: de verkoop van softdrugs mag wel, maar inkopen en telen (productie) niet.
Daarnaast zijn deze partijen niet zonder meer vóór het legaliseren. Preventie en educatie zijn voor veel partijen speerpunten in dit gesprek. Ontmoedigen is belangrijker dan verbieden.
Argumenten vóór en tegen Wiet Legaliseren
Terugkerende argumenten in dit gesprek zijn de criminaliteit, volksgezondheid, normalisering en de staatskas. Laten we eens kijken of we feiten boven tafel kunnen krijgen rondom enkele van deze punten.
Criminaliteit
In januari 2017 kwam de Universiteit van Bologna (Italië) met een onderzoek naar de effecten van het legaliseren van recreatieve wiet en hasj in de aangrenzende Amerikaanse staten Washington en Oregon [2]. Voor het onderzoek wordt keurig eerdere bewijslast aangeleverd. Het blijkt dat door legaliseren:
- Het aantal verkrachtingen daalde met 30%,
- Het aantal diefstallen daalde met 20%,
- De consumptie van wiet toenam met 2,5%,
- De consumptie van andere drugs afnam 0,5%,
- En er minder alcohol werd gedronken (zowel bij gelegenheid als “coma-zuipen”) met 2%.
De meest ingrijpende veranderingen zijn te zien in de grensgebieden van deze staten. Waar voorheen wiet illegaal was maar nu niet meer, is de criminaliteit afgenomen.
Volksgezondheid
Is de softdrugs in kwestie daadwerkelijk schadelijk voor de (volks)gezondheid? In de onderstaande tabel, geleend van de Nationale Drug Monitor uit van het Trimbos Instituut uit 2020 [3], zien we enkele gegevens over ziekenhuisopnamen door verschillende drugs. Hoewel het aantal opnamen voor cannabisgebruik recent is toegenomen ten opzichte van eerdere jaren, is de totale hoeveelheid problematisch drugsgebruik veel lager dan van alcoholmisbruik.
NEMESIS-2 Onderzoek
Dat we wellicht verkeerde prioriteiten hebben, wordt verder kracht bijgezet met het zogeheten NEMESIS-2-onderzoek uit de periode 2007-2009. Toen bleek dat 40.200 Nederlanders melding deden van cannabismisbruik. Dat is 0,4% van de totale Nederlandse bevolking. Wanneer we dat vergelijken met meldingen van alcoholmisbruik, is het aantal bijna tien keer hoger met 395.600 meldingen. Dat is 3,7 procent van Nederland.
Ook komt uit onder andere dit onderzoek naar voren dat mensen minder afhankelijk zijn van cannabis dan van alcohol. 29.300 mensen zijn in deze periode afhankelijk van cannabis, ten opzichte van 82.400 mensen die verslaafd zijn aan alcohol.
We spreken hier overigens nog niet van de medicinale effecten van wiet zelf, maar uitsluitend van de negatieve kanten die het gebruik kan hebben. Over de positieve gezondheidseffecten kun je hier lezen.
Ranking van Drugs (RIVM)
De bovengenoemde cijfers worden gesteund door een rapport uit 2009 van het RIVM [4], waarin de schadelijkheid van drugs wordt vergeleken op basis van een aantal factoren. Eén van die factoren is de “totale toxiciteit”, waarbij gekeken wordt naar hoe giftig een stof direct is bij inname, maar ook bij langdurig gebruik. Waar cannabis net onder het midden van de vergeleken middelen uitkomt, “scoren” de legale drugs tabak en alcohol een stuk hoger:
Als we kijken naar de kans op verslaving, dan blijkt cannabis het zo slecht nog niet te doen. Drugs met een relatief laag verslavingspotentieel zijn ecstasy, khat, ketamine, methylfenidaat en cannabis. Tabak scoort hier in dezelfde zorgzame categorie als crack en cocaïne.
En hoe zit het eigenlijk met de social schade die deze middelen kunnen aanrichten? Wel, in hetzelfde rapport zijn deze middelen ook met elkaar vergeleken op dat vlak. Gebruikersniveau houdt hierbij in hoe gebruikers moeite hebben om deel te nemen aan de samenleving bij problematisch gebruik. Populatieniveau houdt daarentegen in dat gebruikers buiten de samenleving kunnen komen te staan. Het rapport meldt daarbij dat “deze vergelijking veel uitmaakt of de drug illegaal of (semi-)legaal is”. Dat is op zich logisch, aangezien we in onze maatschappij anders denken over de getoetste middelen.
Zijn onze onderzoekers bevooroordeeld? Wat concluderen onderzoekers over deze middelen in het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld? Niet alle drugs komen overeen. Dat komt omdat het Verenigd Koninkrijk wel onderzoek naar barbituraten, alkylnitriet, oplosmiddelen en 4-MTA heeft gedaan, maar niet naar paddo’s, crack en methamphetamine. De overeenkomsten zie je hieronder in de laatste grafiek terug die we met je delen uit het rapport van het RIVM.
Normalisering
Is het normaal om wiet te gebruiken? Dat is waar met name conservatieve en progressieve partijen met elkaar stoeien. Of drugsgebruik normaal gevonden wordt, is sterk (zo niet volledig) afhankelijk van de geldende opvattingen in een gemeenschap. Zo is het ritueel nuttigen van Ayahuasca bij bepaalde stammen in Peru volkomen gebruikelijk en in de Mexicaanse regio Oaxaca worden paddo’s al sinds mensenheugenis gebruikt als psychisch medicijn. Ook zie je dat het gebruik van andere middelen dan de “normale” middelen niet wordt geaccepteerd door de gemeenschap. Neem bijvoorbeeld paddo’s en alcohol in Nederland (niet tegelijk natuurlijk). Alcohol is een sociaal geaccepteerde drug in ons land, terwijl paddo’s dat niet zijn. In Saudi Arabië is alcohol dan weer hartstikke illegaal. Net als veel andere drugs trouwens.
Drugs en de Bijbel
Kortom, of we vinden dat bepaalde drugs door de beugel kunnen, heeft vooral te maken met de geschiedenis, bestaande wetten en normen en waarden van een gemeenschap. Het is daarom ook geen verrassing dat de partijen met een godsdienstige agenda tegen de legalisatie van softdrugs zijn. Alcoholgebruik is volgens de Bijbel legitiem, maar de interpretatie over drugsgebruik verschilt. Kijk maar eens naar de volgende passage:
Of weet u niet dat uw lichaam een tempel is van de heilige Geest, die in u woont en die u ontvangen hebt van God, en weet u niet dat u niet van uzelf bent? U bent gekocht en betaald, dus bewijs God eer met uw lichaam.
1 Corinthe 6:19,20
De één zal interpreteren dat ons lichaam voldoende is om in contact te komen met God, maar de ander merkt op dat er geen drugsverbod staat.
Vraag aan de Pastoor
Pastoor Nelly Versteeg zegt in een interview met VICE [4] ook “De Bijbel spreekt niet specifiek over drugs. Maar er staat wel in dat als je een goede relatie wilt hebben met God of mensen om je heen dat je dan helder van geest moet zijn. […] Het wordt wel als positief bestempeld als je het níet doet, maar dat betekent niet dat het per definitie immoreel is. Het immorele is vooral wat je door drugs doet, dus als je er egoïstisch van wordt of er veel door gaat liegen bijvoorbeeld.”
En God zeide: Ziet, Ik heb ulieden al het zaadzaaiende kruid gegeven, dat op de ganse aarde
Genesis 1:29
is, en alle geboomte, in hetwelk zaadzaaiende boomvrucht is; het zij u tot spijze!
30 Maar aan al het gedierte der aarde, en aan al het gevogelte des hemels, en
aan al het kruipende gedierte op de aarde, waarin een levende ziel is, heb Ik al
het groene kruid tot spijze gegeven. En het was alzo.
Al het geboomte dus – Maar wiet hebben we liever niet? Zo zie je dat interpretatie een grote factor is van religie.
Staatskas (en economie)
Het laatste punt dat we aankaarten in dit artikel is de Staatskas. Hoe kunnen we geld verdienen op het legaliseren van softdrugs? Het gaat hier niet alleen om belastingcenten. Ook werkgelegenheid telt mee.
- Kundige mensen moeten systemen bedenken en maken voor een gedegen controle op de kwaliteit van wiet.
- Voorlichting en educatie zullen meer van belang worden dan momenteel het geval is. Niet op basis van een ongegrond ontmoedigingsbeleid, maar op basis van wetenschappelijk onderzoek dat niet wordt gevoed met een ideologie uit de war on drugs.
- Kwekers kunnen legaal kweken en zo banen creëren. In de coffeeshop branche, maar ook in de teelt voor de medicinale industrie, waar momenteel één bedrijf het monopolie op heeft.
- Er ontstaat meer capaciteit voor echte criminaliteit bij politie en justitie.
Inmiddels is het wellicht vanzelfsprekend dat er belasting (accijns) kan worden geheven op gelegaliseerde softdrugs. Dat kan voor zowel cannabis als gereguleerde XTC, paddo’s en LSD. Als we dat precies op de manier doen waarop we nu een aanzienlijk deel van sigaretten en alcohol betalen, wordt de staat er rijker van in plaats van armer.
Conclusie Wiet Legaliseren
Is wiet legaliseren een goed idee? Zodra we onze onderbuikgevoelens aan de kant zetten en de stapels gedegen onderzoek erop naslaan, dan is softdrugs legaliseren inderdaad een goed idee. We worden nu tegengehouden door beleidsmakers die meningen vormen op basis van dogma en traditie. Wiet legaliseren vermindert de criminaliteit, vooral in het grensgebied. Ook is cannabis lang niet zo schadelijk voor de gezondheid of voor de samenleving als wordt aangenomen. De sociaal geaccepteerde drugs alcohol en tabak zijn schadelijker, maar omdat we deze middelen normaal zijn gaan vinden, is de opkomst van het gebruik van wiet anders dan we gewend zijn. De schoen wringt omdat de grootste partijen niet mee willen bewegen, terwijl linkse, progressieve en liberale partijen stuk voor stuk inzien dat Nederland er net als het merendeel van de Verenigde Staten vooruit kan gaan als we wiet legaliseren. Zowel op sociaal vlak als op economisch vlak.
Bronnen:
- [1] Stemwijzer Tweede Kamerverkiezingen 2021
- [2] Zanella, G, et al. “Crime and the Legalization of Recreational Marijuana”. Department of Economics, University of Bologna. jan. 2017. https://www.econstor.eu/bitstream/10419/161145/1/dp10522.pdf
- [3] van Laar, M.W. et al. “Jaarbericht Nationale Drug Monitor 2020” Trimbos Instituut. Wetenschappelijk Onderzoek en Documentatiecentrum. https://www.trimbos.nl/docs/423b9c4b-a389-4bfd-aa33-0c914438f1f9.pdf
- [4] Hanna, B. “Een Nederlandse imam, rabbijn en pastor praten over drugs” Vice.com. 7 apr. 2016. https://www.vice.com/nl/article/kwm4bz/een-nederlandse-imam-pastor-en-rabbijn-praten-over-drugs-293