Nederland staat wereldwijd bekend als cannabisland. Ergens is dat niet gek. Kijk maar eens op een mooie zomerdag rond in een random Amsterdamse straat. Het gros heeft rode oogjes en de wietlucht komt je tegemoet. Daarom is dé internationale misvatting: wiet is legaal in Nederland. Dat is niet juist. De Nederlandse wet is anders dan in andere landen als het om blowers gaat. Dat komt omdat Nederland een gedoogbeleid kent. Dat wekt voor toeristen de indruk dat we lekker wiet kunnen kopen en telen. Maar hoe zit het nu echt met de wietwet in Nederland? Is wiet nou legaal of niet?
Update: Wiet mogelijk toch legaal? Lees hier de vorderingen rond het wietexperiment!
Kort en Krachtig – Wiet is Niet Legaal in Nederland
Het is in Nederland niet toegestaan om wiet te bezitten, te verbouwen of te verhandelen. Dat staat namelijk beschreven in de Opiumwet. Maar, “Omdat softdrugs minder schadelijk zijn voor de gezondheid…” [1], zijn er bepaalde regels opgesteld om het leven voor iedereen makkelijker te maken. Deze uitzonderingen liggen vast in het Gedoogbeleid softdrugs en coffeeshops.
“Gedoogd” betekent: niet altijd actief opgespoord en vervolgd door het Openbaar Ministerie.
Even een disclaimer tussendoor. Wiet-Info is in dit artikel een doorgeefluik voor op het moment van schrijven publieke informatie rondom het gedoogbeleid. Wij zijn nooit aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in onze informatie. We wijzen je alleen in de juiste richting en verzamelen info om je snel te kunnen helpen met je vragen over wiet. Het is aan jou wat je met de informatie doet.
Gedoogbeleid Wiet met Weinig Woorden
De essentie van het gedoogbeleid is dat je als persoon (dus niet als bedrijf), kleine hoeveelheden wiet of hasj mag bezitten zonder daarvoor strafrechtelijk vervolgd te worden. Samengevat:
- Je kunt maximaal 5 gram cannabis (hasj of wiet) bezitten.
- Je kunt maximaal 5 hennepplanten bezitten.
Dat zijn de grenzen waarop het Openbaar Ministerie personen niet zal vervolgen voor het bezitten van softdrugs. Let hierbij heel goed op onze woordkeuze:
- Je “kunt” dus een kleine hoeveel wiet of hasj bezitten, maar het “mag” niet. Daarom kan je nog steeds worden gevraagd die hoeveelheid af te staan aan een agent.
- “Hennepplanten” en geen “wietplanten”. De Nederlandse wetgeving maakt voor personen geen onderscheid tussen hennep-, wiet- of cannabisplanten. Kwekers doen dat echter wel degelijk, omdat er verschillen zijn tussen deze planten.
- “Bezitten” en niet “gebruiken”. Zolang je anderen niet tot last bent en geen gevaar vormt voor jezelf of de openbare veiligheid, lig je niet onder de loep van Justitie. Je wietplanten kunnen dus zonder pardon worden weggehaald en je grammetjes wiet op zak afgenomen.
Zijn er aanwijzingen dat het om professionele kweek gaat, dan ben je helaas de sjaak. Hulpmiddelen om de opbrengst te vergroten kunnen daarbij de doorslag geven, maar ook de hoeveelheid. We hebben wel een aantal tips om te voorkomen dat je wietplanten worden weggehaald.
Gedoogbeleid voor Coffeeshops
Als je slechts kleine hoeveelheden mag bezitten, hoe komen coffeeshops dan aan hun voorraad? Nou, dat is precies het punt waarop het gedoogbeleid haarscheurtjes vertoont. Voor coffeeshops gelden in ieder geval de volgende criteria:
- In de coffeeshop mag je per persoon niet meer dan 5 gram hasj of wiet kopen.
- Je mag geen harddrugs scoren in de coffeeshop.
- Jonger dan 18 jaar? Vergeet het maar. Je mag zelfs niet de coffeeshop in.
- Een drankje drinken bij je joint mag niet. Alcohol is verboden in de coffeeshop.
- Er mag geen reclame voor drugs en de coffeeshop worden gemaakt.
- De coffeeshop mag geen overlast voor de omgeving veroorzaken.
- Als je niet in Nederland woont of een verblijfsvergunning hebt, mag je de coffeeshop niet in. Ook mag je dan geen hasj of wiet kopen. Dit wordt alleen niet nageleefd of gehandhaafd.
- De handelsvoorraad mag niet meer dan 500 gram zijn.
Waarschijnlijk ben je als lezer van onze website wel eens in de coffeeshop geweest. In de grote steden zijn ze meestal iets drukker dan in de Nederlandse buitengebieden. Voor coffeeshop eigenaren is het door de restrictie op de voorraad een grote uitdaging om niet zonder handel komen te zitten.
Als iedere klant 5 gram koopt, dan kun je slechts 100 klanten per dag bedienen. In Amsterdam, Rotterdam en Den Haag lopen er zacht gezegd iets meer klanten per dag de shop in. Hoe een coffeeshop wordt bevoorraad is een goed bewaard geheim tussen eigenaren, telers, Justitie en de gemeente.
Opiumwet Lijst 1 en 2
De termen Lijst 1 en Lijst 2 van de Opiumwet geven aan of een substantie classificeert als softdrugs (wiet, hasj, paddo’s en slaapmiddelen) of harddrugs (bijvoorbeeld cocaïne, MDMA, heroïne en LSD). Op Lijst 1 staan de harddrugs [7]. Je kunt dus raden welke van de twee op Lijst 2 staan. Harddrugs betekent voor de wet een onaanvaardbaar risico voor de gezondheid. Bezit, bereiding, productie, verkoop en export van deze middelen zijn strafbaar. Als het gaat om kleine hoeveelheden van middelen uit Lijst 2, dan wordt de overtreding echter vaak niet bestraft. Dat is wat het Nederlandse gedoogbeleid voor wiet inhoudt. “Gebruik” staat overigens niet vermeld als strafbaar feit in de Opiumwet.
Verder moet je weten dat de geïsoleerde werkzame stoffen in softdrugs ook onder de harddrugs vallen. Voorbeelden zijn THC in wiet en psilocybine uit paddo’s en magic truffels [4].
De Opiumwet is het Nederlandse akkoord op een internationaal voorstel om recreatieve drugs te verbieden. Het initiatief van dat verbod kwam in 1912 vanuit de Verenigde Staten in de vorm van een opiumverdrag. Dat ondertekende Nederland in 1914. Dat verdrag vormde de basis voor de Opiumwet. In 1919 ontstond een eerste versie. In 1928 werd de huidige Opiumwet van kracht, hoewel er sinds die tijd veel wijzigingen in zijn aangebracht.
Het internationale opiumverdrag kennen we nu als het Enkelvoudig Verdrag van New York. Nederland ondertekende deze papieren in 1964 en de Verenigde Naties handhaven de uitvoering van het verdrag. De Nederlandse Opiumwet is deel van die uitvoering.
Artikel 9 van de Opiumwet
De politie mag volgens de wet je kleding onderzoeken als daartoe aanleiding is. Dat staat in Artikel 9 van de Opiumwet. Ook mogen agenten voorwerpen in beslag nemen die een relatie hebben met de overtreding van de Opiumwet. 2 gram wiet, een wietpijpje en je grinder zou je in theorie kwijt kunnen zijn als de agent een slechte dag heeft.
In de praktijk gebeurt dat echter zelden. Tenzij je in eerste instantie de wet op een andere manier overtreedt, knijpt de politie vaak een oogje toe als het om kleine hoeveelheden wiet of hasj gaat. Dus zit je achter het stuur met een joint in je hoofd, dan heb je pech als er een motoragent naast je komt rijden. Rijden onder invloed is namelijk hartstikke strafbaar. Ook dien je volgens Artikel 9 mee te werken aan een urineonderzoek om aan te tonen dat je wel of geen drugs in je systeem hebt die op Lijst 1 of 2 staan. Onze partners schreven een uitgebreid artikel over hoe lang wiet in je bloed blijft.
Mag je Wiet Kopen?
Ja, mits jij en de coffeeshop zich houden aan de regels hierboven. Volgens de Rijksoverheid blijft de verkoop van softdrugs strafbaar. Als de regels niet worden nageleefd, is de coffeeshophouder aansprakelijk en kan hij of zij strafrechtelijk worden vervolgd. Ook kunnen gemeenten extra eisen stellen. Zo mogen coffeeshops bijvoorbeeld alleen worden geopend op daartoe aangegeven locaties. Ook dienen ze zich vaak met gepaste afstand van scholen te bevinden.
Mag je Wiet Gebruiken?
Ja. Het staat iedereen in Nederland vrij om drugs te gebruiken. Ook harddrugs [3]. Je mag harddrugs als XTC, heroïne of coke alleen niet bezitten, verhandelen, verkopen of maken. Het gebruik van wiet is dus legaal in Nederland, maar alleen als je anderen niet tot last bent.
Medicinale Wiet in Nederland
Op het moment van schrijven (2021) wordt soms ook door artsen medicinale wiet voorgeschreven. Sinds 2003 bestaat er in Nederland een programma voor medicinale cannabis. Met een doktersvoorschrift kun je dan beschikken over gestandaardiseerde wiet van farmaceutische kwaliteit. Deze kun je met het voorschrift ophalen bij de apotheek. In dat voorschrift staat ook om hoeveel wiet het gaat en de specifieke medicinale soort. Dat voorschrift geldt dan ook als ontheffing voor eigen gebruik van medicinale wiet.
Medicinale wiet gebruiken en bezitten is dus legaal in Nederland, mits daartoe aanleiding is. Dat is vastgelegd in artikel 5 van de Opiumwet [4]. Het wordt in een gesloten productieketen gemaakt en verspreid [5]. Artsen, apothekers en dierenartsen kunnen een zogenaamde Opiumontheffing aanvragen om met medicinale cannabis te werken.
Zelf medicinale wiet kweken
Dat mag dan weer niet. Het Bureau Medicinale Cannabis (BMC) verzorgt de uitvoering van het Enkelvoudig Verdrag uit 1961. Daarin staat dat de oogst van cannabis voor medicinale doeleinden moet worden opgekocht door een nationaal bureau dat het alleenrecht heeft voor de verkoop. Kortom: wiet kweken blijft verboden in Nederland. Ook voor eigen gebruik.
Berucht is de “Jan en Jannie-case”, waarin op een zaterdagmiddag in 2019 de politie twee wietplanten uit de tuin van een bejaard echtpaar uit Hasselt trok [6]. Twee oudere mensen met slechts twee wietplanten in de tuin. Jan en Jannie kweekten de planten voor medicinaal gebruik met medeweten van de buren. Maar ze werden anoniem aangegeven. De politie kwam langs en de wet werd gevolgd.
Gedoogbeleid & Legalisatie Wiet in Nederland
Het bovenstaande verhaal is natuurlijk triest en een reden dat we de keiharde regelgeving misschien moeten aanpassen. Hoe kan het nog dat mensen in 2019 werden verketterd voor het medicinaal gebruik van kruiden? Dat vinden wij Middeleeuws. Wij zijn overigens niet alleen. Links en rechts worden initiatieven gestart om wiet legaal te maken in Nederland.
De legalisatie van wiet in Nederland komt vanuit de regering. Wellicht eerst in de vorm van een ontheffing voor teelt van mediwiet. Later misschien ook voor alle privé kweek. In landen als de Verenigde Staten en Luxemburg zijn ze daar al iets verder mee. In Nederland is er het Burgerinitiatief vanuit de burgers en het Wietexperiment vanuit de Rijksoverheid die samenwerkt met Gemeenten. Dat experiment wijst op termijn uit of de legale levering, inkoop en verkoop van cannabis mogelijk is. Het wietexperiment is overigens geen vrijbrief om als hobbykweker aan de slag te gaan.
Samenvatting Wiet Legaal in Nederland
Kernwoord bij bezit van wiet of wietplanten is eigen gebruik. Houd je het klein, dan valt je zaak mogelijk onder het gedoogbeleid. De agent neemt je spullen in beslag en jullie gaan verder met je dag.
Hoeveel wiet mag je hebben?
Onder voorwaarden dat je niemand tot last bent, meerderjarig bent en ingezetene bent van Nederland, kun je maximaal 5 gram wiet bezitten. Dan wordt je bij aanhouding waarschijnlijk niet strafrechtelijk vervolgd. Of dat werkelijk zo is, hangt natuurlijk af van de aard van de aanhouding. Wel kan in ieder geval gewoon je wiet worden afgepakt. Daar heb je mee te leven.
Hoeveel wiet mag je kopen?
Ook maximaal 5 gram bij daartoe aangewezen coffeeshops of dispensaries. Daarvoor gelden de regels die in dit artikel staan vermeld.
Hoeveel wiet mag je in huis hebben?
Nog steeds 5 gram zonder daarvoor strafrechtelijk vervolgd te worden, mits je de regels volgt in het gedoogbeleid. We horen je denken: als je thuis wiet kweekt, kun je toch nooit slechts 5 gram wiet oogsten? Dat klopt. Heb je een oogst die meer bedraagt dan 5 gram, dan ben je in overtreding. Die zal je volgens de wet moeten vernietigen. Zolang het aan de plant zit, is het echter geen probleem.
Hoeveel planten mag je hebben?
De teelt van wiet is verboden. Je kunt maximaal 5 wietplanten hebben voor eigen gebruik. Dan neemt de politie ze alleen in beslag. Vaak wordt de zaak dan geseponeerd. Heb je er meer, dan kun je ook vervolgd worden [2].
Hoeveel wiet mag een coffeeshop hebben?
Coffeeshops mogen maximaal 500 gram op voorraad hebben.
Meer weten over het Gedoogbeleid van Wiet en de Wet?
Hoe zit het bijvoorbeeld in België met de Wietwet? En wat zijn de plannen van de overheid rond het legaliseren van wiet? Of ben je geïnteresseerd in wat medicinale wiet doet en waar je het voor kunt gebruiken? Maak gebruik van de links en we verwijzen je door naar de beste artikelen voor meer informatie. Wil je haarfijn weten hoe de Opiumwet in elkaar steekt? Dan zit er helaas niets anders op dan het taaie oud-Hollandsche document [4] zelf te raadplegen.
Bronnen:
- [1] Gedoogbeleid softdrugs en coffeeshops. Cannabisbureau. Rijksoverheid.
- [2] Hoeveel wietplanten mag ik hebben? Vraag het de Politie.
- [3] Wat zijn de regels rondom drugsgebruik en -bezit? Vraag het de Politie.
- [4] Opiumwetbesluit. Cannabisbureau. 1 Dec. 2017. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
- [5] Uitleg gesloten productieketen Medicinale Cannabis
- [6] Fisher, M. De Jan en Jannie-case. 18 Sep. 2019. Mediwietsite.
- [7] Opiumwet. Overheid Wettenbank. 17 Oktober. 2020.